UBO-register per 2020
Bijgewerkt op: 18 mrt. 2022
Op grond van een Europese richtlijn moet in januari 2020 in alle lidstaten een UBO-register zijn ingevoerd. Zo ook in Nederland. in dit register worden personen opgenomen die de uiteindelijke zeggenschap hebben over een onderneming of rechtspersoon. Een deel van de informatie is openbaar toegankelijk.
UBO staat voor 'Ultimate Beneficial Owner', dus de uiteindelijk gerechtigde eigenaar.
De definitie van UBO is: de persoon die de uiteindelijke eigenaar is of die de uiteindelijke zeggenschap heeft over de onderneming of rechtspersoon. Dat betekent concreet:
een persoon die meer dan 25% van de aandelen houdt;
een persoon die meer dan 25% van de stemrechten heeft;
een persoon die feitelijk de zeggenschap heeft.
En met de term 'uiteindelijk' wordt bedoeld dat het niet van belang is of deze persoon rechtstreeks aandeelhouder is resp. zeggenschap heeft, of via een keten van vennootschapjes waarin hij steeds de zeggenschap heeft (zie plaatje).
Het UBO-register is bedoeld om financieel-economische fraude tegen te gaan. Het register wordt ingevoerd op basis van de Vierde Europese anti-witwasrichtlijn, die tot doel heeft om witwassen en financieren van terrorisme tegen te gaan. Het bereik is overigens iets ruimer dan witwassen en terrorismefinanciering en ziet ook op andere vormen van fraude en corruptie, waarbij vennootschappen misbruikt kunnen worden om de achterliggende 'foute' ondernemers buiten schot te houden.
De UBO-registratieplicht gaat gelden voor:
B.V.'s en N.V.'s die niet aan de beurs zijn genoteerd;
overige rechtspersonen, d.w.z. verenigingen, stichtingen en coöperaties;
maatschappen, vennootschappen onder firma, commanditaire vennootschappen;
rederijen;
Europese naamloze vennootschappen (SE's), Europese coöperatieve vennootschappen (SCE's) en Europees economisch samenwerkingsverbanden (EESV'S).
De registratieplicht geldt niet voor:
eenmanszaken;
publiekrechtelijke rechtspersonen;
verenigingen van eigenaren (VvE's);
kerkgenootschappen, en;
enkele historische rechtspersonen.
Het UBO-register gaat onderdeel uitmaken van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Een deel van de gegevens wordt openbaar, maar dat is beperkt tot naam, geboortemaand en -jaar (niet geboortedag), nationaliteit, woonstaat (geen verder adres) en aard en omvang van het economische belang van de UBO. Daarbij geldt dat niet gezocht kan worden op de naam van de UBO, maar alleen op de naam van de betrokken onderneming. Daarmee is de inbreuk op de privacy van de UBO zoveel mogelijk beperkt en wordt volgens de wetgever voldaan aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
In het register worden verder niet-openbare gegevens opgenomen zoals: BSN/fiscaal nummer, geboortedag, geboorteplaats, woonadres, afschrift van een geldig identiteitsdocument en afschrift van de stukken waaruit de aard en omvang van het economisch belang blijkt. Deze gegevens kunnen alleen bevoegde autoriteiten en de Fiscale Inlichtingen Eenheid raadplegen.
Een belangrijke beperking is dat het UBO-register alleen geldt voor Nederlandse ondernemingen en rechtspersonen. Zelfs als een buitenlandse onderneming of rechtspersoon zijn hoofdvestiging in Nederland heeft (door verplaatsing na oprichting) geldt de UBO-registratieplicht niet. Buitenlandse vennootschappen moeten voldoen aan de wetgeving van het land van oprichting.
Dat maakt dat daar nog een schimmige zone overblijft. Bij criminele intenties loont het om een vennootschap op te richten in een land waar men minder nauw kijkt, en die eventueel naar Nederland te verplaatsen. Maar zo'n keuze is wel zichtbaar: er is dan geen sprake van een normale Nederlandse B.V., maar bijv. van een Ltd. naar het recht van een 'exotisch' land. Dat maakt dat zo'n onderneming meer in de schijnwerpers staat bij partijen met wie zij zaken wil doen.
Het wetsvoorstel wordt eind 2019 door de Eerste en Tweede Kamer behandeld, en de druk om in te voeren is groot. Nederland is verplicht om per 10 januari 2020 een UBO-register in te voeren. Daarom verwacht ik dat de wet er hoe dan ook komt.
Er is over deze wet veel ophef geweest. Inmiddels zijn de scherpste kantjes er wel vanaf gehaald, maar toch zijn er nog steeds stevige bezwaren op het gebied van privacy.
Bilthoven, 23 april 2019
(update geplaatst op 30 oktober 2019)
Annette van Vught
Advocaat en mediator
Deze blog maakt onderdeel uit van de website van Van Vught Ondernemingrecht, Advocatuur en Mediation