Sinds 1 juli 2020 is er een nieuw verlof bijgekomen voor werknemers: het aanvullend geboorteverlof voor partners. In de eerste 6 maanden na geboorte kan de partner maximaal 5 werkweken extra verlof opnemen (bovenop de 1 week waarop nu al recht bestaat). Dat verlof wordt tot 70% van het dagloon betaald door het UWV.
In de laatste jaren zijn er verschillende verloven bij gekomen, rondom ouderschap en zorg. De verschillende wettelijke verlofregelingen staan in de Wet arbeid en zorg (WAZO), Hieronder een overzicht:
Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof
Deze regeling bestaat al lang en is bij iedereen bekend. Een zwangere vrouw heeft recht op 6 weken zwangerschapsverlof voorafgaand aan de geboorte, en minimaal 10 weken bevallingsverlof na de geboorte. In totaal bestaat recht op 16 weken verlof. Als de werkneemster dus geen 6 weken voor de de bevalling met verlof gaat, maar slechts 4 weken van tevoren, houdt zij 12 weken recht op bevallingsverlof na de geboorte. Het verlof gaat niet later dan 4 weken voor de uitgerekende datum in. Bij vroeggeboorte blijft de 16 weken als norm gelden, zodat meer bevallingsverlof na de geboorte overblijft.
Dit verlof wordt verlengd tot 20 weken in geval van zwangerschap van een meerling.
Het verlof wordt ook verlengd indien de baby na de geboorte in het ziekenhuis wordt opgenomen.
Dit verlof wordt voor 100% doorbetaald door het UWV, met als bovengrens het maximum dagloon*. De werkgever vraagt in principe de uitkering aan en ontvangt deze. Hij verrekent deze met het loon dat hij doorbetaalt.
Geboorteverlof voor partners
Sinds 1 januari 2019 heeft een werknemer recht op 1 week geboorteverlof als zijn/haar partner net bevallen is. Dit verlof moet worden opgenomen binnen 4 weken na geboorte van het kind, en kan gespreid worden opgenomen. Het aantal verlofuren is gelijk aan het aantal werkuren dat een werknemer in één werkweek maakt.
Dit verlof wordt voor 100% doorbetaald en gedragen door de werkgever.
Aanvullend geboorteverlof voor partners
Voor partners die het gewone geboorteverlof al hebben opgenomen, geldt dat zij aanvullend nog maximaal 5 weken verlof kunnen opnemen. Dit geldt voor baby’s die zijn geboren na 1 juli 2020. Dit verlof moet worden opgenomen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind en kan gespreid worden opgenomen. Het aantal verlofuren is gelijk aan het aantal werkuren dat een werknemer in 5 werkweken maakt.
Tijdens dit verlof krijgt de werknemer geen salaris, maar een uitkering van het UWV die gelijk is aan 70% van het dagloon (met een maximum van 70% van het maximum dagloon*). In principe vraagt de werkgever deze uitkering aan en betaalt hij deze door.
Ouderschapsverlof
Werknemers met kinderen tot 8 jaar hebben recht op ouderschapsverlof. Ook dit verlof kan gespreid worden opgenomen (bijvoorbeeld 1 dag per week).
Dit betreft een onbetaald verlof van in totaal 26 werkweken. In sommige CAO’s wordt ouderschapsverlof wel (deels) betaald.
Op grond van een Europese Richtlijn zal in de komende jaren een betaald ouderschapsverlof moeten worden ingevoerd van 2 maanden. De betreffende wetgeving zal volgens planning per 1 juli 2022 in werking moeten treden.
Adoptieverlof en pleegzorgverlof
Werknemers die een kind adopteren of een pleegkind in huis nemen, hebben recht op verlof zodat ouder en kind aan elkaar kunnen wennen. Sinds 1 januari 2019 is dit verlof verlengd tot 6 weken per ouder. Dit verlof kan ook gespreid worden opgenomen.
Het verlof moet worden opgenomen in een half jaar rondom het moment dat het kind in het gezin komt (van 4 weken voor de komst tot 22 weken na de komst).
Als meerdere kinderen tegelijk worden geadopteerd of in huis genomen, bestaat geen recht op aanvullend verlof. Er blijft dus recht bestaan op 6 weken per ouder. Als op een later moment opnieuw een kind wordt geadopteerd of in huis genomen, bestaat wel opnieuw recht op dit verlof.
Tijdens dit verlof ontvangt de werknemer 100% van zijn loon (met als bovengrens het maximum dagloon*). Dit wordt betaald door het UWV. In principe vraagt de werkgever de uitkering bij het UWV aan en zorgt de werkgever voor doorbetaling van de werknemer.
Zorgverlof
Naast deze verloven voor het krijgen van (de zorg over) een kind, bestaan er ook nog verloven voor de verzorging van kinderen of andere naasten bij ziekte.
Dit zorgverlof geldt grofweg gezegd voor naaste familie, zoals kinderen (waaronder pleegkinderen of kinderen van de partner), ouders, broers en zussen. Maar ook voor andere personen uit het huishouden of zelfs voor bekenden met wie de werknemer een sociale relatie heeft (schoonouders of goede vriend), waarbij deze werknemer in feite de enige is die op dat moment zorg kan geven.
Er bestaan twee soorten zorgverlof. Hieronder zet ik de wettelijke regeling uiteen, maar daarvan kan bij CAO worden afgeweken:
Kortdurend zorgverlof / calamiteitenverlof
Dit verlof is bedoeld voor een plotseling opkomende noodzaak tot zorg, zoals een kind dat ziek uit de crèche moet worden gehaald. Voorwaarde is dat de zieke verzorging nodig heeft en dat de werknemer (gezien de omstandigheden) de enige is die de zorg kan geven.
Dit verlof gaat onmiddellijk in na de melding bij de werkgever. De werknemer behoudt recht op doorbetaling van 70% van zijn loon (met dien verstande dat hij tenminste minimumloon moet ontvangen).
Een werknemer heeft per periode van 12 maanden recht op zorgverlof gedurende 2 keer het aantal werkuren per week. Als een werknemer 24 uur per week werkt, heeft hij dus recht op 48 uur kortdurend zorgverlof per 12 maanden (te rekenen vanaf het moment dat hij voor het eerst zorgverlof opneemt). Dit kan gespreid worden opgenomen.
Langdurig zorgverlof
Dit verlof is bedoeld om te kunnen zorgen voor een familielid of dierbare die een levensbedreigende ziekte heeft of langdurig hulpbehoevend is. Voorwaarde is dat de verzorging noodzakelijk is en dat de werknemer de enige is die deze zorg kan geven.
Zorgverlof moet schriftelijk worden aangevraagd, tenminste 2 weken voor de ingangsdatum.
Hier is sprake van een onbetaald verlof.
Een werknemer heeft per periode van 12 maanden recht op zorgverlof gedurende 6 keer het aantal werkuren per week. Als een werknemer 20 uur per week werkt, gaat het dus om 120 uur per 12 maanden. Ook dit kan gespreid worden opgenomen.
Weigering
Een werkgever kan zorgverlof weigeren indien niet blijkt dat het verlof noodzakelijk is, of dat de werknemer de aangewezen/enige persoon is om dit te verzorgen. Dan is de regeling niet van toepassing en bestaat geen recht op verlof.
Daarnaast kan de werkgever alleen weigeren indien de bedrijfsvoering door het verlof in de problemen komt. Die toetsing is zwaar – dat doet zich niet snel voor.
* Maximum dagloon
Voor verschillende regelingen is de doorbetaling begrensd op maximum dagloon of 70% daarvan.
Maximum dagloon is een wettelijk begrip uit de sociale verzekeringen. Dit bedrag wordt jaarlijks vastgesteld/bijgesteld. Per 1 juli 2020 bedraagt het maximumdagloon € 222,78 bruto, dat wil zeggen € 4.845 per maand bij full time.
Websites
De diverse regelingen worden goed uitgelegd op diverse websites van de Rijksoverheid en het UWV, onder meer:
- Voor ouderschapsverlof
- Voor zorgverlof
Bilthoven, 30 juli 2020
Annette van Vught,
Advocaat en mediator
Deze blog maakt onderdeel uit van de website van Van Vught Ondernemingsrecht, Advocatuur en mediation